Αφιέρωμα: Τα σοκάκια της Τρούμπας
Η Τρούμπα υπήρξε για πολλά χρόνια «κυψέλη» δημιουργίας για το ρεμπέτικο τραγούδι και πηγή έμπνευσης για συγγραφείς, σκηνοθέτες, λογοτέχνες.
Από την περίοδο του Μεσοπολέμου μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του 1950 πέρασαν από διάφορα μαγαζιά της συνοικίας τα μεγαλύτερα ονόματα του ρεμπέτικου.
Ο Μάρκος Βαμβακάρης δούλεψε, μετά τον Εμφύλιο, στο μαγαζί του Λινάρη στην παραλία, ο Μιχάλης Γενίτσαρης ανέλαβε ένα μαγαζί στην Τρούμπα και ήταν μαζί του ο Παπαϊωάννου, ο Κερομύτης και ο Πουνέντης, αλλά με αφορμή ένα επεισόδιο με έναν μεθυσμένο Εγγλέζο το έκλεισε η αστυνομία.
Αυτοί και πολλοί άλλοι που πέρασαν από αυτά τα στέκια του Πειραιά τραγούδησαν τους έρωτες, το κυνήγι από την αστυνομία, τις δικές τους ιστορίες, όπως περιγράφει ο Μάρκος Βαμβακάρης στο «Χρόνια μες στην Τρούμπα» ή ο Γιώργος Μητσάκης στο «Κατοχή στην Τρούμπα» κ.ά.
Το εμπόριο του αγοραίου έρωτα στη λογοτεχνία
Η ίδια περιοχή έδωσε δημιουργικά ερεθίσματα και σε συγγραφείς.
Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στον Νίκο Τσιφόρο, που με χρονογραφήματα και βιβλία του έβαλε σε κάθε σπίτι «Τα παιδιά της πιάτσας».
Από τους πιο σύγχρονους η Χρυσηίδα Δημουλίδου στο βιβλίο της «Τα δάκρυα του Θεού» (εκδόσεις Ψυχογιός) περιγράφει την Τρούμπα του ’60 και την ατμόσφαιρα της εποχής, με αναφορές σε ιστορίες γυναικών.
Μια ιστορική «περιήγηση» κάνει ο πειραιώτης Βασίλης Πισιμίσης στο βιβλίο «Βούρλα-Τρούμπα. Μια περιήγηση στο χώρο του υποκόσμου και τη πορνείας του Πειραιά (1840-1968)» (εκδόσεις Τσιαμαντάκη).
Πολλά στοιχεία για την περιοχή και την ανθρωπογεωγραφία της υπάρχουν στο «Εκ Πειραιώς Διαδρομή 1947-1967)» του Διονύση Χαριτόπουλου (εκδόσεις Τόπος) ενώ αξιόλογο είναι και το βιβλίο «Η Τρούμπα» της Σπεράντζας Βρανά.
Κλείνοντας πρέπει να γίνει αναφορά και στο ημιτελές έργο του Καραγάτση το «10», με πολύ παραστατική περιγραφή του Πειραιά της δεκαετίας του 1950.
Ο Β. Αθανασόπουλος γράφοντας για το «10» στο περιοδικό «Νέα Εστία» (τεύχος 1.729, Δεκέμβριος 2000) σημειώνει:
«Στον Πειραιά, τη νύχτα η ζωή αναστρέφεται. Οι πολύκοσμες και βοερές περιοχές της ημέρας -το λιμάνι, η αγορά κι οι ολόγυροι εμπορικοί δρόμοι σχεδόν ερημώνουν. (…) Ενας μονάχα δρόμος, σ’ όλη τη χειμωνιάτικη πολιτεία συνεχίζει τη ζωή της ημέρας, και σε πιο έντονο ρυθμό, η οδός Φίλωνος, όπου έχει συγκεντρωθή όλο το εμπόριο του αγοραίου έρωτα, πρόχειρα πλαισιωμένο με το συμβατικό καμουφλάρισμα του καμπαρέ».
Από το «Ποτέ την Κυριακή» και τα «Κόκκινα φανάρια» στη λογοκρισία
Ο κινηματογράφος έδωσε στην Τρούμπα μυθικές διαστάσεις.
Ομως, όταν ήρθε η δικτατορία του 1967, με το υποκριτικό πρόσχημα της υπεράσπισης των... χρηστών ηθών, ξεκίνησε μια προσπάθεια να εξαφανιστεί ακόμα και η λέξη «Τρούμπα»!
Είναι χαρακτηριστικό ότι η κλασική ταινία «Καλώς ήρθε το δολάριο», με τον Γιώργο Κωνσταντίνου στον ρόλο του καθηγητή Αγγλικών σε μπαρ της Τρούμπας, χαρακτηρίστηκε, στις 13 Οκτωβρίου 1967, από την Πρωτοβάθμια Επιτροπή Ελέγχου Κινηματογραφικών Ταινιών «ακατάλληλη για ανηλίκους»!
Αλλο παράδειγμα αποτελεί η απόφαση, που λήφθηκε το 1973, και απαγόρευσε στην εταιρεία «Μίνως Μάτσας» να κυκλοφορήσει σε δίσκο το «μουσικό τεμάχιο» με τίτλο «Στην Τρούμπα», σε στίχους και μουσική του Γιώργου Μητσάκη! [ΓΑΚ, ο.π.].
Ευτυχώς, πριν από τη δικτατορία του 1967, δεν υπήρχε η ίδια εμμονική δαιμονοποίηση της Τρούμπας και έτσι έμειναν αναλλοίωτες υπέροχες ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου.
Κάποιες απ’ αυτές προβλήθηκαν με μεγάλη επιτυχία και στο εξωτερικό διεκδικώντας ένα Οσκαρ, όπως τα «Κόκκινα φανάρια» (1963), ή ακόμα και κερδίζοντάς το, όπως το «Ποτέ την Κυριακή» (1960) με την αξέχαστη Μελίνα Μερκούρη, που έκανε παγκοσμίως γνωστό τον Πειραιά με το τραγούδι «Τα παιδιά του Πειραιά», σε μουσική Μάνου Χατζιδάκι. [Το 1961 η ταινία ήταν υποψήφια για 5 Οσκαρ, μεταξύ των οποίων για τον Πρώτο Γυναικείο Ρόλο για τη Μελίνα Μερκούρη (βραβείο το οποίο έχασε από την Ελίζαμπεθ Τέιλορ), για τα ενδύματα για τη Θεώνη Βαχλιώτη-Ολντριτζ αλλά και σεναρίου και σκηνοθεσίας για τον Ζυλ Ντασσέν. Κέρδισε Οσκαρ για τη μουσική του Χατζιδάκι.]
Βέβαια υπήρξαν και άλλες ταινίες που γυρίστηκαν με θεματολογία γύρω από την Τρούμπα.
Από τις πιο γνωστές είναι «Η Αγνή του λιμανιού» (1952), σε σκηνοθεσία-σενάριο Γιώργου Τζαβέλλα, με τους Χατζηαργύρη, Γληνό και Αλεξανδράκη, «Λόλα» (1964), σε σκηνοθεσία Ντ. Δημόπουλου, με τους Καρέζη, Κούρκουλο, Παπαγιαννόπουλο κ.ά., «Κάθαρμα» (ή «Η μαρκησία του λιμανιού») (1963), ασπρόμαυρη ταινία του Κ. Ανδρίτσου, με τους Φούντα, Κοντού, Στρατηγό, «Τρούμπα '67», του Γρηγορίου, με τους Φούντα, Θεοχάρη, Αρβανίτη κ.ά.
Υπήρχαν ταινίες όπως «Το Πεζοδρόμιο» (1962), για την οποία οι διαφημίσεις στις εφημερίδες ανέφεραν ότι παρουσίαζε «αυθεντικές σκηνές της Τρούμπας και των νυχτερινών κέντρων» και πως εμφανιζόταν «η περίφημη Λαίδη Τσιντσιλά σ’ ένα εντυπωσιακό στρήπ-τηζ».
Πραγματικά η «Λαίδη», που ήταν Αυστριακή και είχε πάρει το όνομά της επειδή έκανε το νούμερό της φορώντας μια γούνα από τσιντσιλά, εμφανιζόταν σε κέντρο της Αθήνας («Κοπακαμπάνα») και σύμφωνα με τις εφημερίδες είχε εμφανιστεί σε 10 ταινίες.
Νοταρά 97 και 97Α
Το διώροφο κτίριο έχει κηρυχθεί διατηρητέο. Ομως, αυτό που το έκανε «διάσημο» ήταν ότι «φιλοξένησε» τα γυρίσματα της κινηματογραφικής ταινίας τα «Κόκκινα Φανάρια».
Σε αυτή την ταινία είχε κάνει την πρώτη εμφάνισή της η αξέχαστη Βίκυ Μοσχολιού, (φωτ. δεξιά), για να τραγουδήσει, με τη χαρισματική φωνή της.
Νοταρά 115
Τριώροφο νεοκλασικό. Επίσης, έχει κηρυχθεί διατηρητέο. Στο ισόγειό του λειτουργούσαν, μέχρι τη δεκαετία του 1980, τρία καταστήματα.
Στην άκρη δεξιά, όπως βλέπουμε το κτίριο, το μπαρ «Αμβούργο» («Hamburg Bar»), στο μέσο το «Μιλάνο Μπαρ» και αριστερά το κέντρο «Η νύχτα του Πειραιά», με ελληνική λαϊκή μουσική. Ολο το ισόγειο είναι σχεδόν κατεστραμμένο.
Ο μόνος χώρος που διατηρεί ορισμένα γνωρίσματά του είναι αυτός του «Μιλάνο Μπαρ», όπου διακρίνονται τα χαρακτηριστικά καθίσματα (φωτ. κάτω) με τις ψηλές πλάτες, που κρατούσαν μακριά από τα βλέμματα τον πελάτη και την κοπέλα.
Νοταρά 98
Διώροφο κτίριο, νεοκλασικό. Εχει κηρυχθεί διατηρητέο λόγω των ιδιαίτερων αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών του.
Στο ισόγειο υπάρχει κατάστημα, όπου φαίνεται πως λειτουργούσε κάποιο μπαρ.
Ο όροφος θα χρησιμοποιούνταν είτε ως οικία οικογένειας είτε για τις κοπέλες των καταστημάτων. Διακρίνεται ό,τι έχει απομείνει από την πινακίδα του καταστήματος.
Αφιέρωμα: Τα σοκάκια της Τρούμπας
«Καφωδεία ο Πειραιάς είχε πολλά γύρω στην Ντρούμπα. Απάνω στο πάλκο έπαιζαν τσιφτετέλια, ζεϊμπέκικο κ.λπ. Κάτω στο πάλκο ορχήστρα ευρωπαϊκή, πιάνο, βιολί και τζάζι για ταγκό κ.λπ. Και μπροστά χαμηλά, σχεδόν κάτω ήταν δώδεκα κορίτσια σε παράταξη άβαφτες Γερμανίδες που έπαιζαν με την σειρά τους βιολιά»
Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή η περιοχή των Βούρλων είναι μία από τις πολλές που θα συγκεντρώσουν πρόσφυγες. Γι’ αυτό σιγά σιγά θα αρχίσουν να εκφράζονται έντονα παράπονα και να υπάρχουν δημοσιεύματα σε εφημερίδες («Ακρόπολις», 18.9.1929) για τα προβλήματα στη συνύπαρξη οικογενειών με τους οίκους ανοχής.
Το ίδιο διάστημα λίγο πιο μακριά, στην Τρούμπα, η προβλήτα της συγκέντρωνε τη μεγαλύτερη κίνηση από πλοία και αυτό δημιουργούσε προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της διασκέδασης.
Τα πρώτα καφωδεία ή «καφφέ Σαντάν», όπως λέγονταν, είχαν εμφανιστεί από τις αρχές του 1900. Συγκέντρωναν κυρίως ναυτικούς και ήταν πολύ συχνά τα επεισόδια, κατά κανόνα για τα μάτια κάποιας γυναίκας.
Μια τέτοια μεγάλη συμπλοκή είχε γίνει (1905) «εις το παρά την Τρούμπαν ρωσσικόν καφωδείον μεταξύ Ιταλών ναυτών και Ελλήνων λεμβούχων εξ αιτίας μιας γυναικός», στην οποία μπλέχτηκαν πάνω από 40 άτομα...
Ο ρεμπέτης Νίκος Μάθεσης ή «Τρελάκιας» στα απομνημονεύματά του, όπως τα παρέδωσε στον Κώστα Χατζηδουλή (Κ. Χατζηδουλής. «Ρεμπέτικη Ιστορία 1», εκδόσεις Νεφέλη) περιγράφει τα καφωδεία του Πειραιά λέγοντας τα εξής:
«Καφωδεία ο Πειραιάς είχε πολλά γύρω στην Ντρούμπα. Απάνω στο πάλκο έπαιζαν τσιφτετέλια, ζεϊμπέκικο κ.λπ. Κάτω στο πάλκο ορχήστρα ευρωπαϊκή, πιάνο, βιολί και τζάζι για ταγκό κ.λπ. Και μπροστά χαμηλά, σχεδόν κάτω ήταν δώδεκα κορίτσια σε παράταξη άβαφτες Γερμανίδες που έπαιζαν με την σειρά τους βιολιά. Αυτή την διαρρύθμιση είχαν όλα τα καφωδεία της Τρούμπας. (…) Επίσης και τα παιχνίδια ήταν πάμπολλα (λέσχες)».
Η περιγραφή αυτή αποτυπώνει τη μεγάλη ποικιλία προγράμματος που προσέφεραν τα κέντρα της περιοχής, σύμφωνα με τα αντίστοιχα της Αθήνας, καθώς αυτή η διασκέδαση γνώριζε μεγάλη άνθηση σε όλη την Ευρώπη.
Ετσι και τα καμπαρέ του Πειραιά φρόντιζαν να παρουσιάζουν και κάποιο θέαμα «καλλιτεχνικής» φύσεως, το λεγόμενο αρχικώς βαριετέ!
Από τα πιο γνωστά καμπαρέ της εποχής ήταν το «Διεθνές» (αργότερα μετονομάστηκε «Ιντερνάσιοναλ»), στην οδό Αιγέως 6, που σε διαφημιστικές καταχωρίσεις στον Τύπο (1931) αναφερόταν ως «το μόνον τουριστικόν και αριστοκρατικόν Κέντρον».
Σε συγκεκριμένη διαφήμιση το κέντρο αναγράφεται ως «Ντάνσιγκ, Βαριεττέ, Καμπαρέ» και αναφερόταν ότι το πρόγραμμα θα περιλαμβάνει «το Μπαλέττο Ράι, καλλιτεχνικό συγκρότημα από 7 αγγελούδια εις εκκεντρικούς, ακροβατικούς και διεθνείς χορούς και την Διδα Μάγδαν Μπερς, διάσημος Βιενέζα χορεύτρια εις τους ημίγυμνους χορούς της και άλλα πολλά εκλεκτά νούμερα».
Αλλα καμπαρέ εκείνης της εποχής ήταν το «Φέμινα» του Στίνη και το «Περοκέ» της κυρίας Μαίρης [Πηγή: pireorama.blogspot].
Το γενικό πρόσταγμα στο «Ιντερνάσιοναλ» είχε η μαντάμ Ζενύ Λενώ, φιλενάδα του ιδιοκτήτη Γιάννη Παπαφίγκου ή Κρανιδιώτη, που αποκαλoύνταν από όλα τα κορίτσια «πατέρας» καθώς ήταν γνωστό πως «δεν έφαγε ποτέ δεκάρα» από εργαζόμενη.
Πάντως σε μια αναδρομή της εφημερίδας «Ελευθερία» (φ. 22.8.1966) διαβάζουμε ότι προπολεμικά το «βασίλειο» της Τρούμπας «το ώριζε και το εξουσίαζε ένας άσσος της τράπουλας και του μπαρμπουτιού, ο Κρανιδιώτης».
Ωστόσο όταν ο Κρανιδιώτης εγκατέλειψε τη Λενώ εκείνη πήγε, τον Ιούλιο του 1931, στην Αστυνομία και κατήγγειλε ότι ο πρώην φίλος της είχε πληρώσει έναν «μπράβο» για να σκοτώσει, προ διετίας, έναν πλούσιο κτηματία του Πειραιά, που ήθελε να συνάψει σχέση με την όμορφη αρτίστα του καμπαρέ, Ραμόνα.
Ο δράστης, ονόματι Τζώρτζης, είχε διαφύγει στην Αίγυπτο, όπου συνελήφθη και εκδόθηκε στην Ελλάδα για να γίνει η δίκη.
Τότε διαπιστώθηκε ότι το έγκλημα είχε γίνει για τα… μάτια της Ραμόνας, την οποία διεκδικούσαν δράστης και θύμα και όχι ο Κρανιδιώτης, που αθωώθηκε στο δικαστήριο.
Απεργία των καμπαρέ
Στη «χρυσή δεκαετία» της Τρούμπας φαίνεται ότι μπορούσαν να συμβούν τα πάντα, ακόμα και απεργία των καμπαρέ!
«Οι ιδιοκτήται των καμπαρέ του Πειραιώς κατήλθον εις απεργίαν διαρκείας», ήταν ο τίτλος μιας απίστευτης είδησης, που γραφόταν, στις 8 Ιουνίου 1962, στις εφημερίδες.
Η επιτυχία της πρώτης απεργίας των καμπαρέ ήταν μεγάλη. Οπως ανέφερε το δημοσίευμα, «η οδός Φίλωνος παρουσίαζε την νύκτα εικόνα ερημώσεως. Κανένα από τα 17 καμπαρέ της δεν ήνοιξε».
Τα αιτήματά τους ήταν η μείωση ενός επιπλέον φόρου, που είχε επιβληθεί «κατά κεφαλήν πελάτου», και η… ηθική εξυγίανση της Τρούμπας, δηλαδή η απομάκρυνση των οίκων ανοχής διότι, όπως έλεγαν οι ιδιοκτήτες, «περισσότεραι από 600 γυναίκες ελευθερίων ηθών γυρίζουν όλο το βράδυ στους δρόμους της Τρούμπας και “ψαρεύουν” πελάτας, οι οποίοι ίσως να ήσαν πελάται των καμπαρέ».
Ενα τρίτο θέμα ήταν ο αθέμιτος ανταγωνισμός (!) από τα «σνακ μπαρ», τα οποία χωρίς να έχουν την ίδια πολυτέλεια και φορολογία με τα καμπαρέ «διαθέτουν… γυναίκες υπό ευνοϊκότερους όρους».
Η απεργία διήρκεσε δύο μέρες αλλά την τρίτη, όπως διαβάζουμε στις εφημερίδες, ο κατάπλους στον Πειραιά ενός μικρού πλοίου με 20 ναύτες «έγινεν αιτία να “σπάση” η απεργία».
Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ, όλα ξεκίνησαν όταν ο «ιδιοκτήτης ενός από τα καμπαρέ, διά να μη “χάση την πελατείαν” ήνοιξε το κατάστημά του. Οι λοιποί ιδιοκτήται προσεπάθησαν να πείσουν τον συνάδελφόν των να κλείση εκ νέου το κατάστημά, αλλ' αυτός δεν συνεμορφώθη. Κατόπιν τούτου ηναγκάσθησαν να προβούν εις το άνοιγμα των καμπαρέ και οι λοιποί».
Είναι φανερό, λοιπόν, ότι το σεναριακό εύρημα της κινηματογραφικής ταινίας «Καλώς ήρθε το δολάριο», με τους διερμηνείς να ζητάνε αύξηση από τους ιδιοκτήτες των μπαρ, μόνο… φανταστικό δεν ήταν.
Αλλωστε, αυτή δεν ήταν η μόνη… συνδικαλιστική κίνηση των ιδιοκτητών των καμπαρέ της Τρούμπας.
Οπως διαβάζουμε σε ρεπορτάζ της εφημερίδας «Αθηναϊκή» της 3ης Δεκεμβρίου 1965 για τα καμπαρέ της Αθήνας, επειδή υπήρχε μεταξύ τους μεγάλος ανταγωνισμός,«αντιμετωπίζεται η περίπτωσις της συνενώσεως όλων των αθηναϊκών κέντρων με τα κέντρα του Πειραιώς, τα οποία έχουν ιδρύσει και σωματείον».
Δεν είναι γνωστό εάν δημιουργήθηκε το… καρτέλ των καμπαρέ Αθήνας και Πειραιά. Ομως στις εφημερίδες διαβάζουμε, στις 22 Ιουνίου 1966, ότι έγινε νέα απεργία των καμπαρέ…
Θα έμεναν κλειστά για τρεις ημέρες, «διότι, ως λέγεται, η αστυνομία δεν περιορίζει τις άσεμνες γυναίκες από τους δρόμους, τα μπαρ και τα ξενοδοχεία της περιοχής». Εναν χρόνο αργότερα, θα έσβηναν οριστικά τα «κόκκινα φανάρια»…
Απάτες αλλά και εγκλήματα πάθους
Οι πρωτάρηδες στα μπροστινά τραπέζια
Σταδιακά όλος ο κόσμος που δραστηριοποιούνταν γύρω από τα Βούρλα μεταφέρθηκε στην Τρούμπα, Πολλοί από τους θαμώνες έπεφταν θύματα με την είσοδό τους στα νυχτερινά κέντρα. Λέγεται ότι στην Τρούμπα, αντίθετα με τα ήθη των σημερινών νυχτερινών κέντρων, οι πλούσιοι και σημαντικοί πελάτες κάθονταν πίσω πίσω ενώ οι πελάτες, υποψήφια θύματα, μπροστά!
Ιδιαίτερη μάλιστα προτίμηση στα τραπεζοκαθίσματα της πρώτης σειράς έδειχναν οι άρτι αφιχθέντες από επαρχία πελάτες, καθώς δεν γνώριζαν πού ακριβώς βρίσκονταν!
Αυτοί δέχονταν να πληρώσουν το ποτήρι αλκοόλ τρεις φορές ακριβότερα, προκειμένου να απολαύσουν από… κοντά τις τολμηρές εμφανίσεις των χορευτριών, συνήθως αλλοδαπής προέλευσης.
Στο μεταξύ οι καλοί πελάτες που κάθονταν στις πίσω σειρές, δέχονταν τις πραγματικές φροντίδες των γυναικών του καταστήματος που μετά το πρόγραμμά τους κάθονταν στα δικά τους τραπέζια.
Μια χαρακτηριστική είδηση ήταν αυτή που δημοσιεύτηκε στις εφημερίδες (31.5.1967) για έναν ναυτικό, που αφού ξεμπάρκαρε και εισέπραξε τις αποδοχές του (12.500 δραχμές), πήγε στο μπαρ «Μπλακ Κατ» στην Τρούμπα, όπου καθώς είχε μεθύσει διασκεδάζοντας με δύο «αρτίστες», του χρεώθηκαν 18 μπουκάλια σαμπάνια, 13 κοκτέιλ και άλλα ποτά και βρέθηκε μόνο με 500 δραχμές και ένα δολάριο!
Τέτοιες ιστορίες, με άσχημη κατάληξη, ήταν πολύ συχνές στα μαγαζιά της Τρούμπας.
Για τα μάτια μιας γυναίκας
Μία από αυτές απασχόλησε για μέρες τον Τύπο (Δεκέμβριο του 1962), καθώς ένας νέος είχε σκοτώσει τη θετή μητέρα του και τραυματίσει τον πατέρα του για να κλέψει τις τελευταίες οικονομίες τους (8.000 δραχμές) και να πάει για διασκέδαση με την «αρτίστα» Τούλα στο καμπαρέ «Φλώριδα», στην οδό Νοταρά.
Τα επεισόδια, οι ξυλοδαρμοί μεταξύ Ελλήνων και ξένων και τα εγκλήματα για τα… μάτια κάποιας γυναίκας ήταν σχεδόν καθημερινά στο αστυνομικό δελτίο. Φυσικά κάποιες ήταν πολύ όμορφες, όπως μια νεαρή κοπέλα που της είχαν δώσει το ψευδώνυμο «Σοράγια της Τρούμπας».
Δεν έλειπαν βέβαια και οι πράξεις εκδίκησης των γυναικών. Μια τέτοια ιστορία ήταν της Δέσποινας, που έμεινε γνωστή ως «η βιτριολίστρια» της Τρούμπας αφού μετά από καβγά με τον φίλο της, ιδιοκτήτη του μπαρ «Λίμπερτυ», του έριξε βιτριόλι στο πρόσωπο ενώ κοιμόταν, με αποτέλεσμα να τον τυφλώσει (Ιανουάριος 1957).
Μια άλλη ήταν η περίπτωση της Στέλλας από τη Λαμία, που εκμεταλλεύτηκε κάποιος Αντώνης και την έκανε πόρνη στην Τρούμπα και μια μέρα η Στέλλα τον πυροβόλησε στο πόδι.
Μέγαρο Βάττη
Στις οδούς Μπουμπουλίνας 2, Ακτή Μιαούλη 15 και Αγ. Σπυρίδωνος.
Κατασκευάστηκε από τους εφοπλιστές αδελφούς Βάττη. Ως έτος κατασκευής εμφανίζεται το 1925, ωστόσο σε καταχωρίσεις του Τύπου αναφέρονται ως εγκατεστημένες εκεί από τις 28 Σεπτεμβρίου 1924 ατμοπλοϊκές εταιρείες.
Είναι έργο του αρχιτέκτονα Αλέξανδρου Νικολούδη, που σχεδίασε γνωστά κτίρια των Αθηνών, όπως το μέγαρο Λιβιεράτου (Πατησίων και Ηπείρου), η Λέσχη Αξιωματικών (Πλατεία Ρηγίλλης) κ.ά. Πρόκειται για πενταώροφο κτίριο, με στοιχεία μπαρόκ αρχιτεκτονικής.
Κατά καιρούς στέγασε εμπορικά και ναυτιλιακά γραφεία, ενώ στους δύο τελευταίους ορόφους λειτούργησε το ξενοδοχείο «Διεθνές», για το οποίο σε εφημερίδες της εποχής διαβάζουμε ότι διαθέτει: «Θέρμανση τελειοτάτου συστήματος, φωτισμός ηλεκτρικός άπλετος, πράγματι υπηρεσία πρόθυμος και εν γένει οργάνωση καθ' όλα ευρωπαϊκή. Αναβατήρ και τηλέφωνα συμπληρώνουν μαζί με λουτήρας και άφθονο ύδωρ, το ωραιότατον τούτο οικοδομικό κόσμημα του Πειραιώς».
Από το 1970 το κτίριο πέρασε στην ιδιοκτησία της Εθνικής Τράπεζας και έχει αποκατασταθεί πλήρως.
Ξενοδοχείο «Πειραιεύς»
Στις οδούς Ακτή Μιαούλη 13 και Μπουμπουλίνας 1 και Αγ. Σπυρίδωνος 1 (ιδιοκτησία Πανεπιστημίου Αθηνών).
Το ξενοδοχείο «Πειραιεύς» κατασκευάστηκε το 1872. Εχει σχήμα «Π» και η οργάνωση του όγκου και η διάταξη των χώρων του παρουσιάζουν αντιστοιχίες με το κτίριο των Παλαιών Ανακτόρων.
Στη γωνιακή αίθουσα του 2ου ορόφου, επί των οδών Μπουμπουλίνας και Ακτής Μιαούλη, όπου στεγαζόταν η Ενωση Μηχανικών Ατμόπλοιων, πραγματοποιήθηκε, από τις 17 έως και τις 23 Νοεμβρίου 1918, το 1ο Ιδρυτικό Συνέδριο του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδος (ΣΕΚΕ), το οποίο λίγα χρόνια αργότερα μετονομάστηκε Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας. Σχετική επιγραφή έχει τοποθετηθεί στην είσοδο του κτιρίου.
Ο Α. Μπεναρόγια γράφει, μεταξύ άλλων, στα απομνημονεύματά του για το συνέδριο: «Μία χούφτα ανθρώπων περί τους 30 εν όλω έθετον τας βάσεις ενός νέου και ιστορικού κόμματος, του Σοσιαλιστικού Κόμματος, ήνοιγον τον δρόμον της πολιτικής σταδιοδρομίας της νέας κοινωνικής τάξεως, του ελληνικού προλεταριάτου» (Αβ. Μπεναρόγια, «Η πρώτη σταδιοδρομία του ελληνικού προλεταριάτου», εκδόσεις Ολκός).
Αγιος Σπυρίδωνας - Γιαχνί Σοκάκι
Ο σημερινός ναός του Αγίου Σπυρίδωνα έχει οικοδομηθεί στα ερείπια Μοναστηριού που ήταν γνωστό από τον 12ο ή τον 16ο αιώνα και είναι το ένα από τα δύο όρια, που καθορίζουν την περιοχή της «Τρούμπας».
Το άλλο είναι ο ναός του Αγίου Νικολάου. Οι δύο εκκλησίες όριζαν τα τμήματα των οδών Φίλωνος και Νοταρά, που μαζί με την οδό 2ας Μεραρχίας αποτελούσαν τον πυρήνα του «Σόχο» του Πειραιά. Τ
ο Γιαχνί Σοκάκι είναι η σημερινή οδός Αγίου Σπυρίδωνος. Αυτή η ονομασία οφείλεται στους πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής, που άνοιξαν μικρά μαγειρεία.
Στην οδό Αγίου Σπυρίδωνος, εκτός από τα μαγειρεία και εστιατόρια υπήρχαν τροχεία και ραφεία που εξυπηρετούσαν τους ναυτικούς.
Από το 1937, οπότε έκλεισαν τα Βούρλα και το εκεί συγκρότημα διαμορφώθηκε σε φυλακή, ο… επί πληρωμή έρωτας άρχισε να μεταφέρεται στην Τρούμπα.
Η αρχή έγινε στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, οπότε παλαιοί Πειραιώτες εγκατέλειψαν την περιοχή, που γινόταν στόχος συχνών βομβαρδισμών, και ταυτόχρονα λειτούργησαν ξανά ορισμένα καμπαρέ, με πελάτες Γερμανούς και μαυραγορίτες.
Να σημειώσουμε ότι πρόσφατα βρέθηκαν ευρήματα που δείχνουν ότι το Διοικητήριο των γερμανικών δυνάμεων κατοχής βρισκόταν στο μέγαρο Ποτόγλου, στις οδούς Νοταρά, Σκουζέ και Φίλωνος.
Με το τέλος του πολέμου η περιοχή είχε βρει τον… δρόμο της με λίγα «σπίτια», τα οποία πολλαπλασιάστηκαν από το 1956, όταν η κυβέρνηση Καραμανλή θέσπισε νόμο με τον οποίο έκλειναν οι ομαδικοί οίκοι ανοχής και κάθε σπίτι μπορούσε να έχει μέχρι δύο γυναίκες.
Αυτή η απόφαση θα μπορούσε να είναι ένα βήμα για την ανεξαρτητοποίηση των περίπου 500 δηλωμένων γυναικών της Τρούμπας.
Ομως, όπως θα αποκαλυφθεί αργότερα, με την ανοχή της Αστυνομίας η άδεια του κάθε «σπιτιού» δεν εκδιδόταν σε κάποια γυναίκα, αλλά στον «σωματέμπορο» που υπενοικίαζε το οίκημα για να στεγάζει τις γυναίκες, οι οποίες δούλευαν γι’ αυτόν.
Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει να γίνει στις περιόδους που κατέπλεε στο λιμάνι του Πειραιά ο 6ος Αμερικανικός Στόλος.
Η Τρούμπα πλημμύριζε από ναύτες. Η τιμή της βίζιτας διπλασιαζόταν, από τις 27 δραχμές έφτανε τις 55.
Μετά την… ανακάλυψη της Τρούμπας από τον νεορεαλιστικό ελληνικό κινηματογράφο, η συνοικία άρχισε να παίρνει μυθικές διαστάσεις και το 1965 είχε γίνει πλέον «μόδα».
«Και ο καλός κόσμος μας -Πατρίς, θρησκεία, οικογένεια- αφού διασκεδάση με μουσική Ζαμπέττα, κατηφορίζει με το αυτοκίνητό του στη "γειτονιά" αυτή, παίρνει ένα ποτό στα "κέντρα" της κι’ έπειτα τραβάει για το άνετο κρεβάτι του να κοιμηθή τον ύπνο του δικαίου, με την περίσσια ευχαρίστηση ότι χάρηκε και λίγο "χρώμα" της "λαϊκής" αυτής Πειραιώτικης γειτονιάς» έγραφε χαρακτηριστικά επιφυλλίδα της εφημερίδας «Ελευθερία» (φ.12.2.1965). Ανάλογο ρεπορτάζ διαβάζουμε στην εφημερίδα «Αθηναϊκή», με τίτλο «Η Τρούμπα, το νέο "χόμπυ" των Αθηναίων αργόσχολων» και υπότιτλο «Μπουζούκια, στρηπ-τηζ και ολίγος "κίνδυνος"».
Από τις εφημερίδες πάλι (σ.σ. παλιοί δημοσιογράφοι του πειραϊκού ρεπορτάζ έλεγαν, πολλά χρόνια αργότερα, ότι εάν για κάποιες μέρες δεν είχαν θέμα, έγραφαν κάτι για την Τρούμπα που πάντα είχε κάτι να… διηγηθεί) πληροφορούμαστε ότι το 1966 λειτουργούσαν 16 καμπαρέ, με περίπου 200 κορίτσια και 25 μπαρ.
Εκτός από τα κέντρα διασκέδασης, υπήρχαν και 57 «σπίτια», επίσημα δηλωμένα, που απασχολούσαν 340 γυναίκες δηλωμένες και περίπου 40 ανεπίσημα με περίπου 200 αδήλωτες γυναίκες, που προσέφεραν αγοραίο έρωτα.
Εχει μείνει χαρακτηριστικό ανάμεσα στο «σπίτια» να υπάρχει και κάποιο με την πρόχειρη ταμπέλα «εδώ μένει οικογένεια»!
Από το πιο γνωστά καταστήματα της Τρούμπας ήταν το καμπαρέ «Παριζιάνα», το οποίο είχε αρχικά ανοίξει κατά τη δεκαετία του 1940 στη συμβολή των οδών Φίλωνος και Φιλελλήνων και αργότερα μεταφέρθηκε στην οδό Νοταρά, το «Τόνυς Μπαρ», με ελληνική μουσική, και το «Τζων Μπουλ», του οποίου συνιδιοκτήτης ήταν ο Γιώργος Βεϊζαδές που μαζί με τη γυναίκα του Αντιγόνη είχαν κάψει με σίδερο τη 12χρονη υπηρέτριά τους Σπυριδούλα, συγκλονίζοντας το πανελλήνιο τη δεκαετία του 1950.
Αλλα γνωστά μπαρ ήταν το «Πόρτο Ρίκο», το «Κιτ Κατ», το «Μπλακ Κατ», η «Μασκώτ», οι «45 Γιάννηδες» του Τζίνο, όπου γυρίστηκαν σκηνές από την ταινία «Το κάθαρμα», κ.ά.
Σε ρεπορτάζ της εφημερίδας «Το Βήμα» (13.2.1966) γίνεται ένας υπολογισμός του τζίρου της Τρούμπας και προκύπτει ένα πολύ μεγάλο ποσό, ανάλογο των εισπράξεων του Οργανισμού Λιμένος Πειραιά! Ολα αυτά τελείωσαν μόλις λίγους μήνες μετά την επιβολή της δικτατορίας των συνταγματαρχών.
Μέσα σε ένα βράδυ, στις 12 Σεπτεμβρίου 1967, έκλεισαν όλοι οι οίκοι ανοχής και απομακρύνθηκαν οι εκδιδόμενες γυναίκες από εκεί.
Αντίθετα, συνέχισαν να λειτουργούν ορισμένα μπαρ, που διαρκώς υποβαθμίζονταν και σταδιακά έκλειναν, για να φτάσουμε στις αρχές του 2000 να έχουν απομείνει μόνο 15.
Το τέλος επί χούντας
Αποφάσισαν και διέταξαν να κλείσουν οι οίκοι ανοχής σε τρεις μέρες
Οι τίτλοι τέλους για την Τρούμπα «έπεσαν» στις 12 Σεπτεμβρίου 1967, σε μια επίδειξη ψευδεπίγραφης «ηθικής» και δύναμης από τη χούντα και ιδιαίτερα τον… εκλεκτό της δήμαρχο Πειραιά Αρ. Σκυλίτση.
Οπως είπε, την επόμενη μέρα, ο ίδιος ο Σκυλίτσης στη συνεδρίαση του διορισμένου Δημοτικού Συμβουλίου¹ : «[…] η απόφασις διά το κλείσιμο της Τρούμπας ελήφθη από το Συμβούλιον Ασφαλείας».
Το Συμβούλιο Ασφαλείας ήταν ένα όργανο, που λειτούργησε επί χούντας και, όπως εξήγησε ο Σκυλίτσης, απαρτιζόταν από τον διορισμένο νομάρχη, τον εισαγγελέα, τον πρόεδρο Πρωτοδικών, από έναν εκπρόσωπο του στρατιωτικού διοικητή, από τον διοικητή του Τμήματος Ηθών και από τον διευθυντή της αστυνομίας.
Το Συμβούλιο είχε συγκληθεί το Σάββατο 9 Σεπτεμβρίου και πήγε, αν και δεν προκύπτει ότι συμμετείχε, ο δήμαρχος, ο οποίος ζήτησε να ληφθεί απόφαση για την «εκκαθάριση» της Τρούμπας από τους οίκους ανοχής.
Σύμφωνα με τα λεγόμενα του Αρ. Σκυλίτση στο Δημοτικό Συμβούλιο, η συνεδρίαση διήρκεσε δυόμισι ώρες, γεγονός που δείχνει ότι υπήρξαν επιφυλάξεις ή ενστάσεις, αλλά τελικά «απεφασίσθη η εκκαθάρισις της όλης περιοχής άνευ ουδεμίας υποχωρήσεως δι’ οιονδήποτε».
«Διότι έκριναν ότι διά λόγους ασφαλείας και διά πολλούς άλλους λόγους, κατόπιν της αιτήσεώς μου, ότι έπρεπε να λήξη αυτή η υπόθεσις, η οποία εμόλυνε το κέντρον της πόλεως. Κατόπιν ο Αστυνομικός Διευθυντής διετάχθη από τον Εισαγγελέα και το Συμβούλιο Ασφαλείας να προχωρήσει επί τω έργω», ανέφερε ο ίδιος.
Η προθεσμία που δόθηκε στους οίκους ανοχής για να κλείσουν εξέπνεε τα μεσάνυχτα της Τρίτης 12 Σεπτεμβρίου.
Στις Αρχές φαίνεται ότι είχε σημάνει… συναγερμός καθώς, όπως είχε πει ο Σκυλίτσης, έφταναν πληροφορίες ότι «επρόκειτο να γίνη αντίδρασις εκ μέρους των ευρισκομένων όλων εις τας οδούς».
Ομως, το πρωί της τελευταίας μέρας διαπιστώθηκε ότι οι «πληροφορίες» της χούντας ήταν όπως συνήθως… παραμύθια.
Ο διορισμένος δήμαρχος Πειραιά ανέφερε ότι οι ιερόδουλες έφυγαν από τα «σπίτια» και πήγαν στην Αστυνομική Διεύθυνση Πειραιά, ζητώντας να τους δοθεί άδεια «να μεταβούν εις την Επαρχίαν διά να εξακολουθήσουν την εξάσκησιν τους επαγγέλματός τους».
Ετσι, το βράδυ οι αστυνομικοί έκαναν περιπολίες στους άδειους δρόμους…
Φαίνεται ότι στην ήσυχη απομάκρυνση έπαιξαν ρόλο κάποιες «διαβεβαιώσεις» ότι το μέτρο ήταν προσωρινό.
Γι’ αυτό την επόμενη μέρα αθηναϊκές και πειραϊκές εφημερίδες (ακόμα και η φιλοχουντική «Ελεύθερος Κόσμος») έγραφαν στο ρεπορτάζ ότι οι ιερόδουλες πρόκειται να επανεγκατασταθούν σε καταλληλότερους χώρους στην περιοχή.
Ομως, ο Αρ. Σκυλίτσης φαίνεται ότι… κίνησε γη και ουρανό για να διαψευσθεί η είδηση περί προσωρινής απομάκρυνσης, κάνοντας μάλιστα και δηλώσεις στο (μοναδικό) ραδιόφωνο.
Πραγματικά, από τότε η Τρούμπα άρχισε να φθίνει. Οχι γιατί το θέλησε η χούντα, κυρίως διότι σταδιακά μετατοπίστηκε η κίνηση του λιμανιού προς το Ικόνιο και τα πληρώματα των πλοίων δεν έβγαιναν στην προβλήτα της Ακτής Μιαούλη, η οποία χρησιμοποιούνταν μόνο για ακτοπλοϊκά επιβατηγά.
Ετσι, τα μπαρ που είχαν απομείνει πρόσφεραν, τα επόμενα χρόνια, μια (από κάθε άποψη) φτηνή διασκέδαση σε αλλοδαπούς και ελάχιστους Ελληνες, συνήθως, ναυτικούς που βρίσκονταν εκεί αναζητώντας κάποιο «μπάρκο» ή έρχονταν από επαρχία, μέχρι που έκλεισαν σχεδόν όλα.
Για να «ξαναγεννηθεί», τα τελευταία χρόνια, η περιοχή προσφέροντας, πια, νεολαιίστικη διασκέδαση κρατώντας το πειραιώτικο χρώμα της.
¹ Τα πρακτικά της συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου Πειραιά της 13ης Σεπτεμβρίου 1967 είναι από το Ιστορικό Αρχείο του δήμου.
Ξενοδοχείο «Γαλλία»
Διαμπερές, με πρόσοψη στην οδό Φίλωνος 117 και το πίσω μέρος στην οδό Νοταρά 114.
Είναι κτίριο τριώροφο με όψεις σε δύο παράλληλους δρόμους.
Χτίστηκε το 1929 και λειτούργησε αρχικά ως κλινική.
Αργότερα, στέγασε το ξενοδοχείο, που ήταν από τα χαρακτηριστικά της περιοχής, προσφέροντας δωμάτια για ολιγόωρη διαμονή.
Εχει χαρακτηριστεί έργο τέχνης, καθώς, όπως το παρακείμενο κτίριο Ποτόγλου, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα κτιρίου ειδικής χρήσης της εποχής του Μεσοπολέμου.
Ξενοδοχείο «Λουξ»
Φίλωνος 115.
Ηταν άλλο ένα ξενοδοχείο, σημείο αναφοράς για την Τρούμπα. Στο υπόγειό του λειτουργούσε το φημισμένο καμπαρέ «Maxim». Το τετραώροφο κτίριο άρχισε να χτίζεται το 1953.
Μετά την κατασκευή του και μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1960 στέγαζε τον αγοραίο έρωτα, που προσέφεραν τα κορίτσια της Τρούμπας.
Λέγεται ότι το διαχειριζόταν, τουλάχιστον για κάποια χρόνια, η μαντάμ Σαρλότ, ένα τραβεστί από τη Ρουμανία, που το πραγματικό όνομά του ήταν Κάρολος και ήταν μια από τις χαρακτηριστικές μορφές της Τρούμπας.
Από τα χρόνια της χούντας το ξενοδοχείο είχε ερημώσει και άλλαξε διάφορους ιδιοκτήτες. Ομως, την τελευταία διετία, με την αναγέννηση της συνοικίας ως χώρου διασκέδασης, οι ιδιοκτήτες του το συντήρησαν, με σεβασμό στα χαρακτηριστικά και την ιστορία του, και πλέον αποτελεί ένα όμορφο και σύγχρονο ξενοδοχείο της πόλης.
Κινηματογράφος «Ολύμπικ»
Φίλωνος 88.
Είναι ο μοναδικός από τους συνολικά τρεις κινηματογράφους, που λειτουργούσαν στην Τρούμπα και προέβαλλαν από το πρωί μέχρι τα μεσάνυχτα σε καθημερινή βάση ταινίες περιεχομένου «ακατάλληλου για ανηλίκους».
Αρχικά βρισκόταν σε αίθουσα, στην οδό Φίλωνος 68, ενώ οι άλλοι δύο, που δεν υπάρχουν πια ήταν το «Φως», στην οδό 2ας Μεραρχίας 4, και το «Ηλύσια» ή «Ιλίσια» (Φίλωνος 54).
πηγη : efsyn.gr
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου