Frida Khalo: Θα προτιμούσα να κάθομαι κατάχαμα και να πουλάω τορτίγιες στην αγορά της Τολούκα παρά να συναναστραφώ με αυτούς τους γαμ...νους Παριζιάνους «καλλιτέχνες».
Μέσα σε σχεδόν 30 χρόνια, η Φρίντα Κάλο έχει δημιουργήσει ένα άνευ προηγουμένου και απαράμιλλο έργο στην ιστορία της τέχνης, βασισμένο στην εμπειρία της, τη σχέση της με τη χώρα της και την ιστορία από τις αρρώστιες και τα ατυχήματα του βασανισμένου της κορμιού. Παρά τον πλούτο και τη μοναδικότητα του έργου της, γνωρίζουμε ελάχιστα για τους πίνακές της, αν και βλέπουμε το πρόσωπό της να φιγουράρει παντού, από μπρελόκ και πετσέτες μπάνιου μέχρι ό,τι μπορεί να βάλει ο νους σας.
Αυτό που μας έρχεται στο μυαλό όταν σκεφτόμαστε την παριζιάνικη καλλιτεχνική ατμόσφαιρα του μεσοπολέμου, είναι τα όμορφα καφέ, οι σπουδαίοι καλλιτέχνες με τα τσιγάρα στο στόμα τους να συνωστίζονται και να συζητούν με τις ώρες στα γνωστά στέκια τους και στις διάφορες γκαλερί εκθέσεων έργων τέχνης με τους σουρεαλιστές να ξεχωρίζουν...
Αλλά αυτό που δεν είναι τόσο γνωστό, κι αναφέρομαι εδώ στους σουρεαλιστές που πέρα από τις διαφωνίες και τους τσακωμούς μεταξύ των, κάτι άλλωστε που ήταν αναμενόμενο, είναι κι ότι οι σχέσεις μεταξύ των δεν ήταν τόσο ανθρώπινες, ειλικρινείς και τίμιες όπως θα περίμενε κανείς από ανθρώπους τεράστιου μορφωτικού επιπέδου που οραματίζονταν και υπόσχονταν έναν «κόσμο όμορφο αγγελικά πλασμένο»! Έλα ντε που το γράμμα της Μεξικανής ζωγράφου Frida Khalo προς τον εραστή της ζωγράφο Nickolas Muray με ημερομηνία 16 Φεβρουαρίου 1939 αποδεικνύει με στοιχεία τη «σαπίλα» και τις λυκοφιλίες μεταξύ μελών του σουρεαλιστικού κινήματος.
1939. Η Μεξικανή ζωγράφος Φρίντα Κάλο φτάνει στο Παρίσι. Ο φίλος της, συγγραφέας και «πατέρας» του σουρεαλισμού, Αντρέ Μπρετόν, της υποσχέθηκε να της αφιερώσει μια έκθεση στις καλύτερες γκαλερί της γαλλικής πρωτεύουσας. Γι' αυτό, παρά τον χρόνιο πόνο της και την προβληματική υγεία της, δέχτηκε να κάνει αυτό το μεγάλο ταξίδι.
Και όταν το πλοίο πιάνει λιμάνι, έκπληξη: τα έργα της μπλοκάρονται στο τελωνείο! Και αυτή είναι μόνο η αρχή των προβλημάτων...
Ο Μπρετόν την συστήνει στους φίλους του, μια ομάδα κάπως ασυνήθιστων διανοούμενων και καλλιτεχνών. Όλοι ανήκουν σε ένα κίνημα που γεννήθηκε μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο: τον «Σουρεαλισμό». Στόχος τους είναι να εξερευνήσουν το ασυνείδητο και τα όνειρα μέσα από την τέχνη και τη γραφή. Ο Μπρετόν δεν είναι άλλος από τον αρχηγό τους και είναι αποφασισμένος να εντάξει στο κίνημά του και την Φρίντα Κάλο. Αλλά, για να τα καταφέρει, έχει υποσχεθεί στη Μεξικανή ζωγράφο ότι όλη η έκθεση θα είναι αφιερωμένη στην ίδια και το έργο της, Αντίθετα με όσα της υποσχέθηκε, ο Μπρετόν της προσφέρει μια έκθεση με θέμα το Μεξικό, στην οποία αναμειγνύει πίνακες της Κάλο, παλιά μεξικάνικα έργα και μια σειρά από αντικείμενα που αγόρασε σε αγορές στην πατρίδα της καλλιτέχνιδος όταν πριν μερικούς μήνες την επισκέφθηκε και τον φιλοξένησε. Αντιλαμβάνεται ότι είναι πολύ μακριά από την αναγνώριση και τη δόξα που περίμενε όταν έφθασε στο Παρίσι.
Αυτό όμως δεν το «καταπίνει» εύκολα η Φρίντα με τον ακέραιο, αδάμαστο και ασυμβίβαστο χαρακτήρα της και με την επιστολή της στολίζει με κάθε είδους «κοσμητικά» τον Μπρετόν και τα φιλαράκια του.
Τελικά, αν και προσφέρθηκε να εκθέσει τους πίνακές της, θα αρνηθεί κατηγορηματικά να συμμετάσχει σε ένα κίνημα του οποίου τις αξίες δεν συμμερίζεται. Θα πει μάλιστα: «Νόμιζαν ότι ήμουν σουρεαλίστρια, αλλά δεν ήμουν. Δεν ζωγράφισα ποτέ όνειρα, ζωγράφισα την πραγματικότητά μου».
Σας παραθέτω μερικά αποσπάσματα της επιστολής:
«Καλέ μου Nick, παιδί μου,
Σου γράφω από το κρεβάτι μου στο Αμερικανικό Νοσοκομείο. […]
.«Εκτός από αυτή την καταραμένη ασθένεια, δεν είχα πραγματικά καμία τύχη από τότε που βρίσκομαι εδώ. Πρώτα απ' όλα, η έκθεση πάει πολύ χάλια. Όταν έφτασα, οι πίνακες ήταν ακόμα στο τελωνείο, γιατί εκείνος ο γιος της σκύλας, ο Μπρετόν, δεν είχε μπει καν στον κόπο να τους βγάλει. Δεν έλαβε ποτέ τις φωτογραφίες που του έστειλες πριν από πολύ καιρό, ή έτσι ισχυρίζεται η γκαλερί σε αυτόν. Εν ολίγοις, έπρεπε να περιμένω μέρες και μέρες σαν ηλίθια, μέχρι να γνωρίσω τον Marcel Duchamp (έναν υπέροχο ζωγράφο), ο μόνος που πατά με τα πόδια του στο έδαφος ανάμεσα σε αυτή τη στίβα με τρελούς γιους σκύλων και ονειροπαρμένους που είναι οι σουρεαλιστές. Αμέσως πήρε τους πίνακές μου και προσπάθησε να βρει μια γκαλερί.
Τελικά, μια γκαλερί με το όνομα «Pierre Colle» δέχτηκε να γίνει αυτή η καταραμένη έκθεση. Και τώρα ο Breton θέλει να εκθέσει δίπλα στους πίνακές μου, δεκατέσσερα (μεξικανικά) πορτρέτα του 19ου αιώνα, τριάντα δύο φωτογραφίες του Alvarez Bravo καθώς και πολλά δημοφιλή αντικείμενα που αγόρασε στις αγορές του Μεξικού, ένα μπρικ-α-μπρακ για πέταγμα, τι λες για αυτό; Η γκαλερί υποτίθεται ότι θα είναι έτοιμη έως τις 15 Μαρτίου. Μόνο που χρειάζεται να αποκατασταθούν τα δεκατέσσερα λάδια του 19ου αιώνα και αυτή η καταραμένη αποκατάσταση θα πάρει έναν ολόκληρο μήνα. Έπρεπε να δανείσω στον Μπρετόν 200 δολάρια για την αποκατάσταση (των πινάκων), γιατί δεν έχει λεφτά. (Έστειλα ένα τηλεγράφημα στον Ντιέγκο (πρώην άνδρας της) για να του περιγράψω την κατάσταση και του είπα ότι είχα δανείσει αυτό το ποσό στον Μπρετόν. Τον εξόργισε, αλλά ό,τι έγινε έγινε και δεν μπορώ να πάω πίσω.) Έχω ακόμα αρκετά για να μείνω εδώ μέχρι τις αρχές Μαρτίου, οπότε δεν ανησυχώ πολύ... »
Λοιπόν, πριν από λίγες μέρες, μόλις όλα λίγο-πολύ τακτοποιήθηκαν, όπως σου εξήγησα, έμαθα από τον Breton ότι ο σύντροφος του, ο Pierre Colle, ένας γέρος, ένα κάθαρμα και γιος σκύλας, είχε δει τους πίνακές μου και θεώρησε ότι μπορούσε να εκθέσει μόνο δύο από αυτούς γιατί οι άλλοι είναι πολύ «σοκαριστικοί» για το κοινό!! Ήθελα αυτόν τον τύπο να τον σκοτώσω και μετά να τον φάω, αλλά είμαι τόσο άρρωστη και κουρασμένη από όλο αυτό το πράγμα που αποφάσισα να τα γαμήσω όλα και να φύγω από αυτό το καταραμένο Παρίσι πριν χάσω τα μυαλά μου. Δεν έχεις ιδέα τι είδους καθάρματα είναι αυτοί οι άνθρωποι. Με κάνουν να ξεράσω. Δεν αντέχω άλλο αυτούς τους καταραμένους «διανοούμενους» των δύο μου. Είναι πραγματικά πέρα από τις δυνάμεις μου. Θα προτιμούσα να κάθομαι κατάχαμα και να πουλάω τορτίγιες στην αγορά της Τολούκα παρά να συναναστρέφομαι με αυτούς τους γαμημένους Παριζιάνους «καλλιτέχνες». Περνούν ώρες ζεσταίνοντας τους πολύτιμους γλουτούς τους στα τραπέζια των καφέ, μιλώντας ασταμάτητα για «πολιτισμό», «τέχνη», «επανάσταση» και ούτω καθεξής, παίρνοντας τον εαυτό τους για τους θεούς του κόσμου ο ένας μετά τον άλλο και μολύνοντας την ατμόσφαιρα με θεωρίες και ακόμη θεωρίες που δεν πραγματοποιούνται ποτέ.
Το επόμενο πρωί στο σπίτι δεν έχουν τίποτα να φάνε, αφού κανένας από αυτούς δεν εργάζεται. Ζουν σαν παράσιτα, γαντζωμένοι σε ένα σωρό από παλιά δέρματα... που θαυμάζουν την «ιδιοφυΐα» αυτών των «καλλιτεχνών». Σκατά, και τίποτα άλλο, μόνο σκατά, αυτό είναι. Δεν έχω δει ποτέ εσένα ή τον Ντιέγκο να σπαταλάτε τον χρόνο σας σε ανόητα κουτσομπολιά και «διανοητικές» συζητήσεις. Γι' αυτό είστε άντρες, γνήσιοι, και όχι τρελοί «καλλιτέχνες». Μπουρδέλο! Άξιζε να έρθετε μόνο και μόνο για να δείτε γιατί η Ευρώπη σαπίζει και γιατί αυτοί οι άνθρωποι - αυτοί οι ικανοί για τίποτα - είναι η αιτία όλων των Χίτλερ και των Μουσολίνι. Στοιχηματίζω ότι θα μισώ αυτό το μέρος και τους ανθρώπους του για το υπόλοιπο της ζωής μου. Υπάρχει κάτι τόσο ψεύτικο και εξωπραγματικό σε αυτά που με τρελαίνει.
Το μόνο που ελπίζω είναι να θεραπευτώ το συντομότερο δυνατό και να την κοπανήσω από εδώ...»
Εδώ μπορείτε να δείτε την επιστολή:
https://www.aaa.si.edu/collections/items/detail/frida-kahlo-paris-france-letter-to-nickolas-muray-new-york-ny-491
Θα ήθελα όμως να τελειώσω με ένα όμορφο λαϊκό μεξικάνικο τραγούδι «La llorona» που λάτρευε η μεγάλη ζωγράφος Φρίντα Κάλο και που μπορείτε να ακούσετε εδώ:
*Ο Γιάννης Κουκουφικης είναι επιχειρηματίας
*Σημείωση: Οι απόψεις των αρθρογράφων αποτελούν προσωπικές θέσεις και δεν αποτελούν τυχόν θέσεις του newshub.gr
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου