Σε όλες τις περιγραφές των ξένων
περιηγητών για τον νεοσύστατο Πειραιά του 1835, υπάρχει περιγραφή για
Μαλτέζους, να κουβαλάνε αποσκευές και φορτία κάνοντας
τις φορτοεκφορτώσεις των πλοίων. Ανάμεσα σε αυτές τις περιγραφές
συναντούμε μάλιστα αναφορά και για μια Μαλτέζα που πούλαγε ξύδι και
κρασί από την παράγκα της που βρίσκονταν εντός του λιμένα.
Οι Μαλτέζοι, ήταν πολυάριθμοι από την
εποχή που πρωτεύουσα της Ελλάδας ήταν το Ναύπλιο. Όταν η πρωτεύουσα
μεταφέρεται στην Αθήνα, μεταναστεύουν κι αυτοί στον Πειραιά, καθώς ήταν
γνώστες ναυτικών εργασιών και δεν θα μπορούσαν να βρουν εργασία σε
ηπειρωτικό μέρος. Η θαλάσσια συγκοινωνία με την Μάλτα άλλωστε είναι
πυκνή την εποχή εκείνη μια και ο Πειραιάς για τα Αγγλικά κυρίως πλοία
είναι ο επόμενος σταθμός τους μετά την Μάλτα. Η Μάλτα από το 1814 έγινε
επίσημο μέλος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και Μαλτέζοι ναυτικοί
επάνδρωναν ως πληρώματα τα αγγλικά πλοία. Η Μάλτα αποτελούσε κομβικό
σημείο για την τροφοδοσία της Ελλάδας καθώς τα πλοία που έρχονταν από
δυτικά, υποχρεωτικά σταματούσαν σε αυτήν για ανεφοδιασμό.
Μια συνηθισμένη αντίδραση των Μεγάλων
Δυνάμεων της εποχής προκειμένου να ασκήσουν πίεση στην χώρα μας, ήταν να
διατάσσουν την απαγόρευση απόπλου πλοίων από την Μάλτα με προορισμό την
Ελλάδα. Κάθε φορά που η διπλωματία των ξένων διαταράσσονταν με
τους Έλληνες, τα βλέμματα όλων στρέφονται προς την άφιξη πλοίων από
Μάλτα για να δουν αν ο ανεφοδιασμός συνεχίζεται ή διακόπτεται.
Βλέποντας τη μελλοντική ανάπτυξη του
λιμένα Πειραιά, οι Μαλτέζοι εγκαταστάθηκαν σε αυτόν και μάλιστα φαίνεται
να απογράφονται στους επίσημους καταλόγους της χώρας.
Ένθερμοι καθολικοί τους βρίσκουμε να
εκκλησιάζονται από το 1839 και μετά στην Καθολική Εκκλησία του Πειραιά,
ενώ ενισχύουν την προσπάθεια που καταβάλλει ο εφημέριος της Καθολικής
Εκκλησίας στον Πειραιά Ιωάννης Παλαιολόγος το 1893, για την ίδρυση
Καθολικού Σχολείου στον Πειραιά από Σαλεσιανούς πατέρες. Το πρώτο αυτό
καθολικό σχολείο ονομάστηκε «Άγιος Παύλος» προς τιμή του προστάτη της
Καθολικής κοινότητας στον Πειραιά, όνομα που προκαλεί άπειρο σεβασμό
στου Μαλτέζους αφού ο Χριστιανισμός έφτασε στο νησί τους από τον ίδιο
τον Απόστολο Παύλο όταν ναυάγησε εκεί ταξιδεύοντας για Ρώμη προκειμένου
να δικαστεί.
Στην απογραφή του 1848 στην
οποία καταγράφονταν οι αρχηγοί των νοικοκυριών (κατά τα έθιμα της
εποχής) συναντούμε 15 οικογένειες από την Μάλτα που αποτελούν το
μεγαλύτερο μέρος των αλλοδαπών του Πειραιά κατά ποσοστό 50%. Να
θυμίσουμε ότι στην απογραφή του 1848 είχαν καταμετρηθεί στον
Πειραιά 806 οικογένειες. Δηλαδή οι Μαλτέζοι αντιπροσώπευαν σε ποσοστό
το 1,86 του Πειραϊκού πληθυσμού την εποχή εκείνη.
Η παρουσία Μαλτέζων ψαράδων στο λιμάνι
Πειραιά την εποχή εκείνη προσδίδει μια ιδιαίτερη οπτική νότα, καθώς
χρωματίζουν τα καΐκια τους με έντονα χρώματα και επηρεάζουν σε μεγάλο
βαθμό Έλληνες ψαράδες να τους μιμηθούν στην διακόσμηση των σκαφών. Τα
τραγούδια τους, τα παραμύθια που διηγούνται και τα παραδοσιακά
μοιρολόγια τους, πάντα με την συνοδεία κιθάρας, τους κάνουν γνωστούς και
ευπρόσδεκτους στον Πειραϊκό πληθυσμό. Κυκλοφορούσαν πάντα με
τον χαρακτηριστικό μαλτέζικο σκούφο τους, το ιδιόρρυθμο βάδισμά τους.
Ο
δημοσιογράφος Θεόδωρος Βελλιανίτης μας πληροφορεί πως τους
αντικατέστησαν από την εργασία του αχθοφόρου, οι Μανιάτες το 1875 μάλλον
βιαίως. Την εποχή εκείνη όλα τα βαρέα αντικείμενα του λιμένα, που
έπρεπε να φορτωθούν ή να εκφορτωθούν από τα πλοία, αναλάμβαναν οι
Μαλτέζοι «ασφαλώς και ακινδύνως» όπως χαρακτηριστικά γράφει ο
Βελλιανίτης*. Σε άλλα δημοσιεύματα της εποχής φαίνεται πως όταν στο
λιμάνι ή από τα καταστρώματα των πλοίων ήθελαν να καλέσουν αχθοφόρους,
φώναζαν δυνατά «Μάλτα» και όλο και κάποιος Μαλτέζος εμφανιζόταν
προκειμένου να αναλάβει τη μεταφορά.
Ο Ιωάννης Μελετόπουλος στο βιβλίο
του «Πειραϊκά» (1945) αναφέρει: «Ο Πειραιεύς εκκλησίας είχε τέσσερας
την εποχή εκείνη, εξ ων η μια καθολική. Πάντοτε μου έκανε εντύπωσιν το
γεγονός, ότι εις μιαν τόσον μικράν πόλιν υπήρχε και καθολική Εκκλησία
και μάλιστα τόσο μεγάλη. Ερευνήσας όμως εύρον ότι μεταξύ των
τόσο ολιγαρίθμων κατοίκων του Πειραιώς, ήταν και τριακόσιοι (300)
καθολικοί κυρίως εκ Σικελίας, Νεαπόλεως και Μάλτας. Οι τελευταίοι κυρίως
αλιείς και αχθοφόροι….»
Πολλοί απόγονοι της κοινότητας της
Μάλτας στον Πειραιά παρέμειναν και αφομοιώθηκαν με τον πληθυσμό και το
μόνο που έμεινε για να τους θυμίζει την καταγωγή τους, είναι το
παρατσούκλι που τους έδιναν που στην συνέχεια αποτέλεσε και το επίσημο
επίθετό τους δηλαδή το επίθετο «Μαλτέζος».
* Άρθρο Θ. Βελλιανίτη στην εφημερίδα «Εμπρός» της 18ης Σεπτεμβρίου 1927.
*Προέδρου Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς
πηγη : kanaliena.gr
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου