Με την ονομασία «Σεπτεμβριανά» έμεινε στην ιστορία το οργανωμένο πογκρόμ τη νύχτα της 6ης Σεπτεμβρίου του 1955 στην Κωνσταντινούπολη, όπου καθοδηγούμενος τουρκικός όχλος προκάλεσε βίαια επεισόδια κατά των περιουσιών -και όχι μόνο- των Ελλήνων ομογενών. Η «νύχτα των κρυστάλλων» για τους Ελληνες της Πόλης.
Στην προσπάθειά μας να τιμήσουμε και να φωτίσουμε τις δύσκολες εκείνες μέρες για τον ελληνισμό, συναντηθήκαμε με έναν μάρτυρα των γεγονότων του 1955.
Ο Μίλτος Τσορμπατζόγλου γεννήθηκε το 1943 στην Κωνσταντινούπολη και κατοικούσε εκεί μέχρι πριν από λίγα χρόνια.
Τον συναντήσαμε σε ένα πολίτικο καφενείο στο Φάληρο. Μόλις είχε επιστρέψει από τα Πριγκηπόννησα, όπου πηγαίνει κάθε καλοκαίρι.
1955: Τα Σεπτεμβριανά και οι ανοιχτές πληγές
● Κύριε Τσορμπατζόγλου, τα Σεπτεμβριανά είναι ακόμα μια ανοιχτή πληγή;
Ακριβώς. Πληγή που θα παραμείνει ανοιχτή όσο θα ζούμε και όσο η συνωμοσία σιωπής και αδιαφορίας θα καλύπτει τον ξεριζωμό μας. Είναι ανάγκη το ελληνικό κράτος να έχει επιτέλους μια ολοκληρωμένη αντίληψη του τι σημαίνει τουρκικό κράτος!
Να έχουμε κατά νου ότι μιλάμε για ένα κράτος που κουβαλάει ακόμη και μέχρι σήμερα το σπέρμα της βαρβαρότητας.
Την ώρα που πας, λόγω γειτνίασης, να μοιραστείς μαζί τους πράγματα, πρέπει να ξέρεις με ποιον πας να το κάνεις.
● Μπορείτε να μας δώσετε ένα παράδειγμα για να καταλάβουμε τον ιδιαίτερο αυτό χαρακτήρα;
Το μακάβριο ιστορικό γεγονός το αναφέρει ο Μοργκεντάου στα «Μυστικά του Βοσπόρου» και μάλλον δεν υπάρχει άλλο τέτοιο περιστατικό στην παγκόσμια ιστορία. Εχει να κάνει με τη γενοκτονία των Αρμενίων.
Οι Αρμένιοι, σε ένα ποσοστό, ήταν άνθρωποι υψηλού επιπέδου και ευκατάστατοι, που είχαν ασφαλίσει τις ζωές τους σε αμερικανικές ασφαλιστικές εταιρείες.
Οταν λοιπόν οι Νεότουρκοι τους σφαγίασαν, ζήτησαν μετά αποζημιώσεις από τις ασφαλιστικές εταιρείες για τον θάνατό τους!
Τις ζήτησε το επίσημο τουρκικό κράτος. Δεν τις πήραν βέβαια! Είχαν όμως αυτό το απερίγραπτο θράσος.
● Να πάμε στα γεγονότα του Σεπτέμβρη του ’55…
Για να τιμήσει κανείς τα γεγονότα του ’55, θα πρέπει να ανακεφαλαιώσει τα ιστορικά δεδομένα που μας οδήγησαν εκεί και αυτά που ακολούθησαν και επηρέασαν καθοριστικά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Μόνο αν αποκαταστήσουμε τη δικαιοσύνη στο χθες, μπορούμε να μιλάμε για τη φιλία τού αύριο.
Κοιτάξτε, θέλουμε τη φιλία με τους Τούρκους, αλλά όχι ψευδεπίγραφη… Δεν θα μπορούσαμε να έχουμε πραγματική φιλία με τους Γερμανούς αν δεν είχαν παραδεχτεί και ζητήσει συγγνώμη για όλα όσα έγιναν στον πόλεμο. Αρα η προσπάθεια μιας πραγματικής φιλίας προϋποθέτει μια ανακεφαλαίωση των ιστορικών γεγονότων.
Οι Τούρκοι θέλουν αυστηρότητα και αλήθεια για να συνεννοηθείς μαζί τους. Δικαιοσύνη στο χθες για τη φιλία τού αύριο. Δεν μπορούμε πια να κάνουμε πως δεν ξέρουμε.
Το σύγχρονο τουρκικό κράτος έχει ευθύνες για την εξαφάνιση όλων των διαφορετικών εθνοτήτων, θρησκειών και πολιτισμών από τη Μικρασία. Μιλάμε για πάνω από πέντε εκατομμύρια.
Το κράτος αυτό έχει στα θεμέλιά του δύο γενοκτονίες: των Αρμενίων και των Ποντίων. Αυτά δεν έγιναν σε συνθήκες πολεμικής σύρραξης. Είναι εγκλήματα σε καιρό ειρήνης.
Μιλάω για τη βαρβαρότητα και την τρομοκρατία. Αυτή η συμπεριφορά ελλόχευε πάντα και σε σχέση με τους Ρωμιούς.
● Μα τι είναι οι Τούρκοι τελικά; Οι πιο θρασείς του πλανήτη;
Κατηγορηματικά όχι. Υπάρχουν Τούρκοι καθόλα άξιοι και φίλοι και δεν είναι λίγοι αυτοί. Με αυτούς ζήσαμε και μεγαλώσαμε τόσα χρόνια χωρίς κανένα πρόβλημα, με αυτούς βρισκόμουν τους δύο μήνες που ήμουν εκεί, με αυτούς ήπια τα ντούζικά μου.
Αυτοί σέβονται περισσότερο από πολλούς Ελληνες τον ελληνικό πολιτισμό και αγαπούν τον Σωκράτη και τον μελετούν μαζί με τον Μεβλάνα Τζελαλεντίν. Ομως αυτή η κατηγορία των Τούρκων ποτέ δεν είχε πρόσβαση στην εξουσία.
Θα περίμενε κανείς ότι μετά την ίδρυση του σύγχρονου τουρκικού κράτους και μετά τη Συνθήκη της Λωζάννης, όπου ξεκαθαρίστηκαν τα σύνορα και οι όροι συνύπαρξης των μειονοτήτων, αυτό το κράτος θα ηρεμούσε και θα έμπαινε σε μια λογική δημοκρατικής ανοχής και συνύπαρξης με τη διαφορετικότητα. Φευ!
Ερχεται το ’42 και στην προσπάθειά τους να καταστρέψουν την αστική τάξη των Ελλήνων της Πόλης επιβάλλουν το «βαριλίκι».
Εναν εξοντωτικό φόρο σε βάρος κάθε Ρωμιού. Οσοι δεν είχαν να πληρώσουν πήγαιναν εξορία στο Ασκαλε, ένα χωριό στον Καύκασο που είχε -18ο C.
● Αν δεν κάνω λάθος, τότε γεννηθήκατε;
Ναι, η μητέρα μου ήταν έγκυος σε μένα και είχε άλλα δύο ανήλικα. Βρεθήκαμε ως οικογένεια στο πουθενά, όταν ο πατέρας μου που ήταν έμπορος εξορίστηκε. Με βαγόνια ζώων φτάνανε στην εξορία, όπως ακριβώς έκαναν οι ναζί με τους Εβραίους.
Χιλιάδες Ελληνες, έμποροι, επιστήμονες και άλλοι, εξορίστηκαν. Θα πρέπει να ρωτήσει κάποτε το ελληνικό κράτος γιατί το έκαναν αυτό. Δεν το έχει κάνει ποτέ. Αυτό ήταν το πρώτο σκληρό πλήγμα.
Αν σώθηκαν αυτοί οι άνθρωποι, οι εξόριστοι, που γύρισαν με παγωμένα πόδια και παραλυσίες -αρκετοί δεν γύρισαν-, έγινε μόνο χάρη στην επέμβαση του αμερικανικού παράγοντα.
● Ο πατέρας σας επέστρεψε;
Επέστρεψε, τσακισμένος. Και ξεκίνησε ξανά έναν αγώνα από το μηδέν. Ομως όπως είπαμε, η απληστία συνεχίστηκε.
Τον Σεπτέμβρη του ’55, με μια απολύτως οργανωμένη επιχείρηση από το τουρκικό κράτος και τις μυστικές του υπηρεσίες, έκαναν ένα πογκρόμ εναντίον της ελληνικής κοινότητας. Υποτίθεται ότι η αιτία ήταν το Κυπριακό. Αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια.
Αυτό που ήθελε με την εκδικητική της μανία η ανεπαρκής τουρκική αστική τάξη της Πόλης ήταν να πάρουν στα χέρια τους την οικονομία την οποία έλεγχαν οι Ρωμιοί.
● Καταστράφηκε και η οικογενειακή σας επιχείρηση;
Ναι, για δεύτερη φορά. Ο πατέρας μου μετά από πολλές προσπάθειες είχε ξαναστήσει μια επιχείρηση, χονδρεμπόριο τροφίμων. Εγώ ως παιδί, μέσα από μια καθημερινότητα ξεγνοιασιάς εκείνες τις μέρες του Σεπτέμβρη, βρέθηκα σ’ ένα σεντούκι κλειδωμένος για να μη με βρουν.
Αλλά για να είμαστε αντικειμενικοί και αληθινοί, υπήρξαν Τούρκοι που μπήκαν μπροστά στα σπίτια των Ελλήνων και τα υπερασπίστηκαν λέγοντας πως είναι δικά τους. Αλλά ήταν δυστυχώς η μειοψηφία, οι γείτονές μας. Δήλωσαν ότι είναι δικά τους σπίτια για να μας σώσουν.
Ομως καταστράφηκαν πολλές χιλιάδες νοικοκυριά, επιχειρήσεις στο Πέρα, στον Κεράτιο, στα Ταταύλα, στο Τσιχανγκίρ, στο Τζιμπαλί. Οι γειτονιές των Ρωμιών, όλες ήταν κατεστραμμένες.
Καταστράφηκαν εκκλησίες και νεκροταφεία, μέχρι τους νεκρούς έβγαλαν από τους τάφους. 18 νεκροί, 350 τραυματίες, 42 βιασμοί, 4.500 σπίτια και 1.600 επιχειρήσεις. 73 εκκλησίες κάηκαν ολοσχερώς, 26 σχολεία και πολλά ιδρύματα.
Αυτοί που μας επιτέθηκαν δεν ήταν οι γείτονές μας, ήρθαν με τρένα, με πούλμαν, με ό,τι μπορούσαν, από τα βάθη της Ανατολής.
Ηταν αφιονισμένοι -το αφιόνι είναι το όπιο- με αυτό το μίσος και ξαμολήθηκαν οργανωμένα για να καταστρέψουν οτιδήποτε ελληνικό υπήρχε.
Το σημερινό ελληνικό κράτος θα πρέπει να εγκύψει πάνω σε αυτό το ιστορικό γεγονός και να ζητήσει εξηγήσεις. Εδώ ήρθε ο Πάπας μετά από χίλια χρόνια και ζήτησε συγγνώμη για το 1204.
Επιμένω ως Ρωμιός της Πόλης, εκφράζοντας όλους τους ομοεθνείς μου, να δοθούν εξηγήσεις από το τουρκικό κράτος.
Τουρκικά τανκς περνάνε μπροστά από τις κατεστραμμένες και λεηλατημένες περιουσίες στην Κωνσταντινούπολη μια ημέρα μετά το πογκρόμ κατά των Ελλήνων (8 Σεπτεμβρίου 1955) | AP Photo
● Αποζημιώθηκαν ποτέ γι' αυτό οι Ελληνες που επλήγησαν;
Ποτέ και κανένας δεν τους αποζημίωσε. Στον ελλαδικό χώρο θα πρέπει να στηθούν κάποια μνημεία, όχι εκδίκησης αλλά «φιλίας και δημιουργίας», που θα θυμίζουν την ελληνική κοινότητα της Πόλης. Μια κοινότητα φιλική προς οτιδήποτε το δημιουργικό.
Το πρώτο που θα πρέπει να στηθεί είναι στην Κομοτηνή. Γιατί εκεί, με βάση τους κανόνες της αμοιβαιότητας, υπήρχε και υπάρχει -και καλώς- η αντίστοιχη μουσουλμανική μειονότητα, που θα πρέπει να ξέρει ότι η ανάλογη μειονότητα της Κωνσταντινούπολης έπαθε αυτά που έπαθε.
Και θα πρέπει να νιώθει σήμερα πολύ ευτυχής που δεν έπαθε κάτι ανάλογο. Θα πρέπει να νιώθουν ευγνωμοσύνη. Και ο κάθε θεατρίνος Τούρκος πολιτικός που περιφέρεται στη Θράκη και παριστάνει τον τιμητή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για να έχει το δικαίωμα να το κάνει αυτό, θα πρέπει να περνάει μπροστά από το μνημείο «φιλίας και δημιουργίας των Ελλήνων Κωνσταντινοπολιτών» και να καταθέτει ένα στεφάνι. Οπως αφήνουν οι Γερμανοί στεφάνια στα μνημεία του Ολοκαυτώματος.
● Τι θα θέλατε να κάνει το ελληνικό κράτος;
Να ζητήσει εξηγήσεις και να απαιτήσει συγγνώμη. Συγγνώμη απαίτησε ο κ. Ρετζέπ από το Ισραήλ όταν έγινε το επεισόδιο με το πλοίο έξω από την Παλαιστίνη και την έδωσε ως όφειλε το Ισραήλ. Συγγνώμη απαίτησε ο Πούτιν από τον Ρετζέπ για το αεροπλάνο που έριξαν. Συγγνώμη πρέπει να απαιτήσει το ελληνικό κράτος μετά από πενήντα χρόνια και για μας.
Πώς ξεπεράστηκε το απαρτχάιντ; Υπάρχουν πια τρόποι να απευθυνθούμε κι εμείς προς την τουρκική κοινωνία. Να τοποθετηθεί η Τουρκία γι' αυτό μπροστά στη δική της κοινωνία, την Ελλάδα αλλά και τη διεθνή κοινότητα.
Κατέστρεψαν ναι ή όχι τις κατοχυρωμένες από τις διεθνείς συνθήκες ελληνικές κοινότητες της Πόλης, της Ιμβρου και της Τενέδου;
● Γιατί κατά τη γνώμη σας δεν το έχει απαιτήσει καμιά ελληνική κυβέρνηση;
Είναι θέμα ανεπάρκειας και αδιαφορίας στην υπεράσπιση των συμφερόντων των ανά τον κόσμο Ελλήνων. Στην προκειμένη περίπτωση, αυτά που έχουν υποστεί οι Ελληνες της Κωνσταντινούπολης και της Ιμβρου-Τενέδου τα έχουν υποστεί λίγες κοινότητες σε όλο τον κόσμο. Και μόνο η ύπαρξη του όρου «κρυπτοχριστιανοί» υποδηλώνει πολλά. Ακόμη και σήμερα υπάρχουν.
Υπήρχαν και στον Πόντο και στην οροσειρά του Ταύρου και στην περιοχή του Κουρδιστάν. Υπάρχουν πουθενά κρυπτομουσουλμάνοι; Κρυπτοβουδιστές; Κρυπτοκαθολικοί; Οχι. Το μοναδικό μέρος είναι το σύγχρονο τουρκικό κράτος.
Οταν γίνεται το πανηγύρι του Αϊ-Γιώργη του Κουδουνά στην Πρίγκηπο έρχονται από όλη την Τουρκία 40.000 πιστοί, αυτοί τι νομίζετε ότι είναι;
Γιατί αναγκάστηκαν να φύγουν μετά το ’55 τόσοι άνθρωποι και έφτασε το Φάληρο να έχει 30.000 Κωνσταντινουπολίτες;
Αυτό που θέλουμε είναι μια εξήγηση και μια συγγνώμη. Θέλουμε θεσμικά να κάνουμε εκδηλώσεις μνήμης γιατί εμείς δεν έχουμε ξεχάσει τίποτα.
● Και μετά το ’55 όμως έγιναν δραματικά γεγονότα, με την Ιμβρο και την Τένεδο…
Αυτή ήταν ίσως η πιο τραγική πλευρά του ξεριζωμού του Ελληνισμού μιας περιοχής προστατευμένης από τη Συνθήκη της Λωζάννης με καθεστώς αυτονομίας. Τίποτα δεν τηρήθηκε.
Οι Ιμβριοι δεν ήταν σαν τους αστούς Κωνσταντινουπολίτες που μπορούσαν να τα μαζέψουν και να φύγουν. Δεν ήταν εύκολο να τους διώξουν. Ηταν άνθρωποι δεμένοι με τον τόπο τους, με τα χωράφια τους και τις βάρκες τους.
Τι έκαναν; Εφτιαξαν φυλακές βαρυποινιτών στην Ιμβρο, που τους άφηναν ελεύθερους να περιφέρονται και καταρήμαξαν το νησί. Οι βαρυποινίτες δεν άφησαν τίποτα όρθιο, δολοφόνησαν ιερείς, βίασαν γυναίκες, λήστεψαν, κατέστρεψαν τα πάντα.
● Και το ελληνικό κράτος;
Το ελληνικό κράτος πάντα ενδοσκοπούσε και αυτοσχεδίαζε. Και τότε και τώρα. Τι νόημα είχε η πρόσφατη επίσκεψη Ερντογάν και οι φιέστες του Κοτζιά με τον Τσαβούσογλου;
Και επειδή μιλάμε για την Ιμβρο και την Τένεδο, δεν μπορώ να αφήσω ασχολίαστο αυτό που είπε ο κ. Μητσοτάκης γυρνώντας από πρόσφατο ταξίδι του. Καλά έκανε και πήγε, αλλά μάλλον δεν ήξερε πού πάει για να δηλώνει «είναι υπόδειγμα ειρηνικής συνύπαρξης Ελλήνων και Τούρκων».
Θα συμφωνήσω μαζί του, γιατί πράγματι οι νεκροί με τους νεκροθάφτες ανέκαθεν συνυπήρχαν ειρηνικά!
● Και μετά την Ιμβρο και την Τένεδο, έχουμε το ’64. Οσοι από την Πόλη δεν ήταν Τούρκοι υπήκοοι αναγκάστηκαν να φύγουν;
Ηθελαν να εξαφανίσουν την ελληνική κοινότητα που, παρά τα όσα περνούσε, συνέχιζε να δημιουργεί. Ετσι λοιπόν, σκέφτηκαν ότι κάποιοι από αυτούς είναι Ελληνες υπήκοοι. Αρα; Ας τους απελάσουμε. Τους είπαν «μέσα σε 12 ώρες θα πάρετε μόνο 20 κιλά πράγματα και μόνο 20 δολάρια μαζί σας!»
Δεκάδες χιλιάδες Ελληνες απελάθηκαν. Αυτό δεν ήταν μόνο εχθρική ενέργεια προς ένα γειτονικό κράτος, αλλά παραβίαζε και τη συνθήκη που υπέγραψε ο Ατατούρκ με τον Βενιζέλο το 1930 και έδινε το δικαίωμα στους υπηκόους των δύο χωρών να ζουν και να εργάζονται στην άλλη χώρα ανεμπόδιστα.
Ας μας απαντήσει ο κ. Ρετζέπ γιατί έγινε αυτό; Εμείς δεν θέλουμε διόρθωση των πραγμάτων, δεν διορθώνεται ούτε το 1204 ούτε το Ολοκαύτωμα. Ομως η παραδοχή των ευθυνών είναι θεμέλιο του πολιτισμού.
Αν πραγματικά θέλουν τη φιλία, θα πρέπει να απαντήσουν σε όλες τις εχθρικές πράξεις που έγιναν εναντίον μας εν καιρώ ειρήνης. Το ’64 χώρισαν χιλιάδες οικογένειες που ήταν μικτές μέσα σε λίγες ώρες με το αιτιολογικό της αντεθνικής δράσης (yararli faaliyet).
Κι εμένα η οικογένειά μου χωρίστηκε. Συγγενείς της μητέρας μου, Ελληνες υπήκοοι, τα αδέλφια της, φύγανε. Ο ένας θείος μου, ράφτης, ο άλλος κομμωτής κι ο άλλος βιβλιοδέτης, αποτελούσαν κίνδυνο για το τουρκικό κράτος!
Θυμάμαι τον Μαθιό Μπαλαμπάνη, τον καλύτερο τουμπελεκατζή της Πόλης. Οταν έφευγε, στο αεροδρόμιο τον συνόδευσαν δεκάδες Τούρκοι μουσικοί. Ο οποίος σε ένδειξη διαμαρτυρίας έφυγε μόνο μ’ αυτό που φορούσε και με το τουμπελέκι του στο χέρι.
Αυτοί ήταν οι «επικίνδυνοι» Ελληνες υπήκοοι που εκδιώχθηκαν από την Πόλη! Ηταν η χαριστική βολή. Αν δεν υπάρξει δικαιοσύνη στο χθες, δεν υπάρχει φιλία στο αύριο.
Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς… Το κλείσιμο της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, του ορφανοτροφείου της Πριγκήπου, τις περιουσίες των απελαθέντων, τις κοινότητες που μένουν χωρίς Ρωμιούς και οι περιουσίες των εκκλησιών κατάσχονται -με νόμο- από το τουρκικό κράτος.
Κραυγαλέες ενέργειες με έναν και μοναδικό σκοπό: την εξαφάνιση 200 χιλιάδων Ελλήνων από την Πόλη και 13 χιλιάδων από την Ιμβρο και την Τένεδο.
Για ποιες καλές σχέσεις μιλάμε όταν όλα αυτά είναι στον αέρα; Εδώ, τη δεκαετία του ’90, ο Μεσούτ Γιλμάζ σε μια συνέντευξή του εμμέσως πλην σαφώς υπονόησε ότι η ΜΙΤ έστελνε πράκτορες και έκαιγαν τα ελληνικά δάση!
Εις εκδίκηση για την υποστήριξη που «παρείχε» η Ελλάδα στο PKK. Είπε επί λέξει «Yunanistan’a orman misillemesi gibi» (όπως τα αντίποινα στα δάση της Ελλάδας), αναφερόμενος στις υπόγειες δραστηριότητες των μυστικών υπηρεσιών.
● Πιστεύετε ότι τώρα είναι η κατάλληλη εποχή στις ελληνοτουρκικές σχέσεις για να τεθούν τέτοια ζητήματα;
Ναι, γιατί είναι εξαιρετικά σημαντικό ένα νέο γεγονός: η συνολική μετατόπιση της τουρκικής πολιτικής σκηνής προς φασιστικές τάσεις του ΜHP και του IP. Είναι η πρώτη φορά που αυτές οι τάσεις συγκεντρώνουν πάνω από 20% και παίζουν ρυθμιστικό ρόλο τόσο στην κυβέρνηση όσο και στην αντιπολίτευση.
Ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί βγαίνει συνέχεια και κάνει εμπρηστικές δηλώσεις, το ίδιο και η Αξενάρ. Δυστυχώς η πλειοψηφία του πολιτικού κόσμου βρίσκεται σε ένα εθνικιστικό παραλήρημα.
Το μείζον ζήτημα βέβαια εξακολουθεί να είναι το Αιγαίο με το οποίο ασχολούνται καθημερινά. Οι φίλοι μας οι Τούρκοι δεν έχουν σχέση με το Αιγαίο. Στη Μικρασία ζούσαν πάρα πολλές εθνότητες, που συνυπήρχαν, είτε ήταν Ελληνες, είτε Αρμένιοι, είτε Νεστοριανοί, είτε Κούρδοι.
Ολον αυτόν τον πολιτισμικό τους πλούτο τον ισοπέδωσε η τουρκική επιθετικότητα.
Ομως, πέραν αυτού και οι ίδιοι οι Τούρκοι ίδρωσαν και μάτωσαν στη Μικρασία. Αφησαν και τα δικά τους χνάρια, δημιούργησαν εκεί. Δεν πέρασαν απλά σφάζοντας και καίγοντας, αλλά και οι ίδιοι έμειναν, έζησαν και δημιούργησαν. Αυτή είναι η αλήθεια.
Κάτι τέτοιο δεν ισχύει στο Αιγαίο. Ο Μουράτ ο 4ος στα μέσα του 17ου αιώνα, που ήθελε να έχει προσωπική αντίληψη για τις περιφέρειες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, πήγε ένα ταξίδι στη Μήλο όπου ήταν η διοίκηση του Αιγαίου. Οταν βγήκε στη στεριά μετά από τρεις βδομάδες ταξίδι με πολλά Μποφόρ και εμετούς, του ήρθε η μυρωδιά από το θειάφι και αναφώνησε: «Εδώ δεν είναι η κόλαση! Εδώ είναι ο πάτος της κόλασης!»
Αυτή είναι η σχέση των Τούρκων με το Αιγαίο. Το Αιγαίο βεβαίως και είναι θάλασσα. Και θέλουμε να είναι θάλασσα φιλίας. Γι' αυτό -και πολύ σωστά- η Ελλάδα δεν έχει επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στο Αιγαίο.
Ενα πράγμα όμως πρέπει να είναι σαφές και στον κ. Ερντογάν και σε όλους. Το Αιγαίο δεν είναι όπως είπε «su ve hava» (νερό και αέρας).
Περιλαμβάνει ένα νησιωτικό σύμπλεγμα 3.500 νησιών που εδώ και τρεις χιλιάδες χρόνια κατοικείται -πλην ελαχίστων εξαιρέσεων- από τους Ελληνες, που γαντζωμένοι πάνω στα άγονα βράχια τάισαν με αλμύρα τα παιδιά τους και δημιούργησαν έναν πολιτισμό που θαυμάζει όλος ο πλανήτης.
Αυτά πρέπει να ειπωθούν με το όνομά τους και πρέπει να γίνουν σεβαστά από τους πάντες και πάνω από όλα από τους εξ Ανατολών γείτονές μας.
● Κύριε Τσορμπατζόγλου, σας ευχαριστώ γι' αυτή την τόσο ιδιαίτερη συνέντευξη. Κλείνοντας, θα ήθελα να σας ρωτήσω: εάν μπορούσαν να σας διαβάσουν οι γείτονές μας, οι άνθρωποι με τους οποίους μεγαλώσατε, τι θα τους λέγατε;
Degerli Komsular… Komsunun evi dingonun ahiri degil… Αξιότιμοι γείτονες, το σπίτι του γείτονα δεν είναι το «αχούρι του Ντίνγκο» (τουρκική έκφραση). O kadar saygisislik olamaz…τόση ασέβεια δεν γίνεται.
Bana gelince, Rum Ortodoks asilli ya da Turk pecenenk olup olmadigima hic emin degilim… Σε ό,τι με αφορά, δεν είμαι καθόλου σίγουρος αν είμαι ελληνορθόδοξης καταγωγής ή Τούρκος Πετσενέγκος.
Αυτό όμως που είμαι σίγουρος, και που το έχω μάθει από την τουρκόφωνη οικογένειά μου από την Καππαδοκία, είναι ότι πρέπει να σέβομαι τον άλλον άνθρωπο και τον πολιτισμό του. Αυτό προσπάθησα να κάνω με όσα είπα παραπάνω.
πηγη : efsyn.gr
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου